Epigenetika

Aparılan çoxlu sayda təcrübələr adaptiv fenotipik dəyişikliklərin həmin təsir kəsildikdən sonra 4-5 nəsil davam etdiyini göstərir. Qısaca stressə məruz qalmanın yaddaşı mövcuddur və bu nəsildən nəsilə ötürülür. 

Ananın davranışları körpənin DNT-sində fenotipik dəyişikliklərə səbəb olur.

Bu tip fenotipik yaddaşın mitoz və meyoz zamanı silinməyən xromatin sahələri ilə ötürüldüyü güman edilir.

Epigenetik mexanizmlər insan genomuna birbaşa və dolaylı yollarla təsir edir. Birbaşa təsir edən mexanizmlərə DNT səviyyəsində modifikasiyalar və xromatin səviyyəsində olan modifikasiyalar aiddir. Bu formada olan  modifikasiyalar kovalent və ya qeyri kovalent ola bilər. Nəticə etibarilə genlərin səssizləşməsi baş verir ki bu da geni inaktiv edəcək mutasiya və ya delesiya ilə eyni nəticəyə gətirib çıxarır. 

Bunlar genomun dəyişməsi demək deyil amma fərqli  nəticələrə gətirib çıxarır. Proses daha çox 

1. DNT-nin metilləşməsi fonunda gedir. 
2. Feed-forward avtorequlyasiyası hələ kifayət qədər araşdırılmayıb. 

Dolayı yolla olan mexanizmlərə isə DNT transkripsiyasından sonra iRNT-nin mRNT-ni inaktiv etməsi ilə zülal sintezini əngəlləməsini göstərmək olar. 

Məsələni gündəlik yaşayışımıza gətirsək nəsillərdə müşahidə olunan musiqiyə, şeirə, aqressiyaya meylliliyin epigenetik əsası olduğu məlum olur.

Epigenetika əvvəllər genetik xəstəlik sayılan bir çox xəstəliyin və xəstəliyə meylliyin genetik əsası olmadığını və əslində əsl genetik xəstəliklərin sayının 15-20-ni keçmədiyini iddia edir.    

Epigenetikanın praktiki tətbiqinə gəldikdə isə onu demək olar ki, 2006-cı ildə aparılan təcrübələrdə Mielodisplastik anemiyanın (leykemiyanın bir növü) müalicəsi üçün epigenetik mexanizmlə təsir edən preparat desitabin MDS xəstələrinin 50% sağalmaya gətirir.

Bütün bunlar çoxlu miqdarda araşdırma tələb edən çox geniş məsələlərdir. Maraqlananlar Bu linkdən yararlana bilərlər.